Ngày 20/5/2025, tại phiên thảo luận về sửa đổi Bộ luật Tố tụng Hình sự ông Trần Quốc Tỏ, Thứ trưởng Bộ Công an, có một phát biểu gây chú ý, và đã làm dấy lên nhiều lo ngại trong dư luận về chủ trương bỏ công an cấp huyện.
Đây, là một phần trong kế hoạch cải cách hệ thống chính trị do Tổng Bí thư Tô Lâm khởi xướng. Theo Tướng Tỏ, Dự thảo sửa đổi Bộ luật Tố tụng Hình sự đang nhằm hợp pháp hóa yêu cầu thực tiễn khi không còn công an cấp huyện.
Tuyên bố này lập tức gây tranh cãi trên mạng xã hội khi thấy rằng, nếu cấp xã không phải là một cấp điều tra, nhưng để người đứng đầu công an cấp xã lại có quyền điều tra. Thì phải chăng, mô hình tổ chức mới đối với Bộ Công An đang tạo ra một cấp điều tra “nửa vời”, vừa không chính danh, vừa gây rối loạn về mặt pháp lý?
Chủ trương bỏ Công An cấp huyện, được Tổng Bí thư Tô Lâm phát động từ giữa năm 2024 với mục tiêu chống chồng chéo và nâng cao hiệu quả quản lý.
Tuy nhiên, phát biểu của Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ đã cho thấy trên thực tế thì hoàn toàn khác. Theo đó, càng tinh gọn tổ chức, thì bộ máy càng phải xoay xở để vá víu những khoảng trống về năng lực và thẩm quyền.
Theo giới chuyên gia, khi bỏ công an cấp huyện, nhưng cấp xã không đủ năng lực điều tra độc lập, thì việc hợp thức hóa cho trưởng Công an Xã quyền khởi tố chẳng khác nào vừa bỏ cấp huyện trên giấy, vừa tái lập cấp huyện bằng một hình thức biến tướng.
Điều này trái ngược hoàn toàn với cam kết chỉ duy trì công an 2 cấp: tỉnh và xã mà Bộ Công an từng khẳng định. Việc để Công an Xã vốn không qua đào tạo chuyên sâu, nhưng có quyền khởi tố, điều tra, là điều rất rủi ro trong các vụ án.
Điều đó, có thể mở đường cho việc lạm quyền, bắt giữ người tùy tiện, hoặc thậm chí bị lợi dụng để trả thù “đối thủ” ở các địa phương.
Phát biểu “cằn nhằn” của Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ không chỉ phản ánh sự bất cập trong chủ trương, mà còn phơi bày sự “sai sót” trong việc thiết kế thể chế của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Đồng thời, ý kiến của ông Trần Quốc Tỏ đã vô tình cho thấy, ông Tô Lâm đang ở trong tình thế “tứ bề thọ địch”, kể cả sự chỉ trích ngay trong nội bộ của Bộ Công An.
Hồng Lĩnh – Thoibao.de
