Nghe câu nói của bà Nguyễn Thị Tố Hằng, Phó Cục trưởng Cục Bồi thường nhà nước: “Chúng ta không nên phổ biến luật bồi thường oan sai, sẽ phát sinh việc người dân đi khiếu kiện”, người dân không khỏi rùng mình.
Đã đến lúc chúng ta phải cùng nhau đứng lên đòi hỏi sự minh bạch, công bằng và một sự thay đổi thực sự. Đừng để những lời nói như của bà Hằng tiếp tục bào mòn niềm tin của nhân dân vào công lý. Trong một xã hội văn minh, luật pháp không phải là một thứ cất giấu trong tủ, chỉ để giới chức sử dụng khi cần. Luật bồi thường oan sai – một đạo luật quan trọng nhằm sửa chữa lỗi sai của cơ quan công quyền, bảo vệ người dân trước sự lạm quyền – lẽ ra phải được phổ biến rộng rãi, giảng dạy công khai và áp dụng công bằng. Việc ngăn cản người dân tiếp cận luật để tránh họ “đi khiếu kiện” là một cách nghĩ lạc hậu, mang màu sắc che giấu và phản lại tinh thần của Hiến pháp Việt Nam – nơi vẫn khẳng định quyền con người, quyền công dân và quyền tiếp cận công lý là bất khả xâm phạm.
Bởi vì câu hỏi đặt ra là: Chúng ta xây dựng pháp luật để làm gì? Để bảo vệ công lý, bảo vệ người dân, hay để che đậy sai phạm và hạn chế quyền của nhân dân? Oan sai là nỗi đau, không thể chôn giấu bằng sự im lặng. Nếu một người bị oan mà không biết mình có quyền được xin lỗi, được phục hồi danh dự, được bồi thường – thì không phải họ “không có quyền”, mà là xã hội đã thất bại trong việc trao cho họ công lý. Phổ biến luật bồi thường oan sai không phải để người dân đi đòi tiền nhà nước. Phổ biến là để không còn ai phải chịu cảnh tù oan, án sai, mất cả tuổi trẻ, danh dự, sức khỏe chỉ vì một tờ cáo trạng sai lầm hoặc một cán bộ lạm quyền. Đó là bước đầu tiên của sự minh bạch, trách nhiệm và tiến bộ trong một nhà nước pháp quyền.
Phát biểu như của bà Hằng không chỉ làm tổn thương niềm tin của người dân vào công lý, mà còn cho thấy một tư duy cai trị thay vì phục vụ, một tinh thần che giấu thay vì minh bạch. Việt Nam hôm nay cần một nền tư pháp độc lập, công bằng, nơi mọi cán bộ công quyền phải chịu trách nhiệm khi gây thiệt hại cho người dân. Chúng ta cần một xã hội mà luật pháp là để bảo vệ người vô tội, không phải để bảo vệ bộ máy khỏi bị khiếu nại. Một xã hội càng dân chủ, càng minh bạch, thì càng ít oan sai. Những tư duy như thế này chỉ thấy xuất hiện ở quốc hội bù nhìn của những chế độ toàn trị, độc tài như Nga, Bắc Hàn, Cu Ba, Trung Cộng và csVN.
Lão Thất
