Ngày 1/12, trong ánh đèn rực rỡ tại thủ đô Vientiane, một nghi thức trang trọng diễn ra: lãnh đạo cấp cao Việt Nam đứng thẳng người, xúc động nhận Huân chương Vàng Quốc gia từ nước bạn Lào. Những lời ca ngợi được lặp lại: “công lao vun đắp hữu nghị”, “người bạn lớn của Lào”. Một hình ảnh đẹp, tròn trịa, đầy tự hào – nếu chỉ nhìn từ lễ đài ngoại giao.
Nhưng cách đó không xa, ở quê nhà, một khung cảnh khác hoàn toàn diễn ra: miền Trung chìm trong nước lũ, mái nhà trôi theo dòng chảy, người dân vật lộn trong đêm tối với tiếng kêu cứu bị nuốt chửng bởi mưa và dòng nước xiết.
Và người ta chỉ thấy một sự vắng mặt lạnh lẽo từ những người lẽ ra phải có mặt nơi dân cần họ nhất.
Trong nước, không có hình ảnh thị sát hiện trường. Không có một cuộc họp khẩn ngay giữa vùng lũ. Không có giọng nói trấn an dân.
Nhưng ở nước ngoài, trước huân chương và thảm đỏ, sự hiện diện lại đầy đủ, trọn vẹn, rực rỡ đến từng ánh flash máy ảnh.
Sự đối lập ấy không chỉ đơn giản là hình ảnh – mà là thước đo khoảng cách giữa dân và chính quyền.
Năm trước, ngay sau khi nhậm chức, Việt Nam tặng Lào 20 chiếc VinFast VF9. Năm nay, nhân dịp diễu binh, lại thêm 3 chiếc nữa. Hào phóng với nước bạn – điều đó có thể tốt. Nhưng người dân nhìn vào sẽ tự hỏi:
Bao giờ sự hào phóng ấy quay về với chính đồng bào mình?
Bởi cũng trong khoảng thời gian đó, trong nước liên tục tăng thuế, tăng phí, tăng phạt – từ đường sá, giao thông đến những lĩnh vực đời sống nhỏ nhất. Với dân thì thắt chặt. Với nước ngoài thì rộng tay. Hai vế ấy đặt cạnh nhau tạo nên một bức tranh không ai muốn nhìn, nhưng không thể không thấy.
Sự vinh danh ở nước bạn có thể long lanh. Nhưng ở quê nhà, ánh sáng ấy lại trở nên mờ đi khi soi vào những gì đang xảy ra với người dân đang chịu thiên tai.
Huân chương có thể sáng. Nhưng trách nhiệm vắng mặt thì tối đến mức không ánh vàng nào bù nổi.
Người dân không đòi hỏi lãnh đạo phải lúc nào cũng có mặt ở hiện trường. Nhưng họ cần thấy một dấu hiệu của sự đồng hành, một minh chứng rằng dân khổ thì lãnh đạo cũng trăn trở.
Khi khoảnh khắc người dân tuyệt vọng nhất lại là khoảnh khắc lãnh đạo rực rỡ nhất ở một nơi khác – đó không chỉ là sự lệch pha, mà là sự đứt gãy niềm tin.
Cuối cùng, lịch sử không ghi nhớ những tấm huân chương trao trong lễ đài ngoại giao.
Lịch sử chỉ ghi nhớ một điều:
lãnh đạo đứng ở đâu khi dân mình hoạn nạn.
Thu Phương – Thoibao.de
