Sở Nội vụ Nghệ An công bố một kế hoạch “đầy tham vọng”: giai đoạn 2026–2030 sẽ đưa 80.000 lao động ra nước ngoài làm việc. Lý do được nêu ra nghe rất quen: “giải bài toán việc làm”.
Nhưng nếu phải giải bằng cách… đưa người ra khỏi đất nước, thì có lẽ bài toán không phải do dân khó quá, mà do người làm chính sách không đủ khả năng đặt phép toán đúng chỗ.
Một quốc gia luôn tự nhận là “nơi hạnh phúc”, “đáng sống”, là nơi mà “cột điện ở Mỹ cũng muốn chạy về”, thì lẽ ra phải tạo ra môi trường để người trẻ ở lại, để họ xây dựng tương lai trên chính quê hương mình.
Vậy mà thực tế, người ta coi việc đẩy giới trẻ đi làm thuê xứ người như một chỉ tiêu thi đua, như một “thành tích phát triển kinh tế”.
Một nghịch lý trần trụi:
Ở những nước phát triển, chính phủ cố gắng giữ lao động trong nước, tạo môi trường sáng tạo, hỗ trợ doanh nghiệp, mở rộng cơ hội nghề nghiệp để thanh niên cống hiến cho quốc gia.
Còn ở Việt Nam, việc đưa người ra nước ngoài làm thuê được viết thẳng vào kế hoạch, trình như một chiến lược đúng đắn, nghiêm túc và đáng tự hào.
Người dân hiểu quá rõ:
- Càng nhiều người đi xuất khẩu lao động → càng nhiều phí dịch vụ chảy vào túi các công ty môi giới.
- Càng nhiều người đi xa → càng nhiều kiều hối gửi về.
Và kiều hối, đầy mỉa mai, lại được ca ngợi là “động lực kinh tế”, như thể việc trông chờ vào mồ hôi lao động nghèo ở xứ người là một chính sách kinh tế quốc gia.
Đó không phải là chiến lược phát triển.
Đó là sự thừa nhận rằng chúng ta không thể hoặc không muốn phát triển từ bên trong.
Chính quyền đạt “hai đầu lợi”:
- Một nguồn tiền lớn từ kiều hối
- Một thành tích đẹp trong báo cáo: “giải quyết việc làm”
Còn người chịu mất mát thì chỉ có một phía: người dân.
Gia đình ly tán, cha mẹ xa con, thanh niên làm việc trong môi trường khắc nghiệt, thậm chí phải đánh đổi bằng tính mạng — tất cả để đổi lấy những con số đẹp trong báo cáo.
Khi một địa phương đặt chỉ tiêu xuất khẩu lao động, đó không phải là cố gắng giúp dân.
Đó là dấu hiệu cho thấy địa phương bất lực trong việc tạo ra công ăn việc làm, bất lực trong thu hút đầu tư, cải thiện giáo dục nghề nghiệp, phát triển công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ.
Và điều đau nhất là: họ không coi đó là sự thất bại.
Họ coi đó là… thành tích.
Chúng ta có quyền hỏi:
Nếu đất nước thực sự “đáng sống”, tại sao người trẻ phải bỏ quê mà đi?
Nếu chính quyền thực sự vì dân, tại sao “xuất khẩu con người” lại trở thành chỉ tiêu?
Một quốc gia giàu mạnh không được xây từ những chuyến bay đưa lao động đi xa.
Nó được xây từ việc giữ người ở lại và cho họ một tương lai để sống — chứ không phải một tấm vé để rời bỏ quê hương.
Linh
