Ngày 11/12/2025, tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng, Tổng Bí thư Tô Lâm lại tiếp tục phát đi thông điệp cứng rắn: “không ai được phép vượt quá lằn ranh đỏ”, và kiên quyết chống tham nhũng “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.
Đáng chú ý, trong phát biểu của ông Tô Lâm đề cập tới chủ trương cải cách tiền lương để cán bộ “không cần” tham nhũng. Đây là luận điểm quen thuộc trong cải cách thể chế, với mục đích nâng đãi ngộ để giảm động cơ trục lợi.
Tuy nhiên theo giới phân tích, việc trả mức lương cao chỉ là điều kiện cần, không phải điều kiện đủ. Nhất là ở những hệ thống chính trị quyền lực tập trung, có cơ chế giám sát yếu và tính minh bạch hạn chế như ở Việt nam.
Theo đó, việc tăng lương có thể đi đôi với tham nhũng tinh vi hơn, nếu không đi kèm với việc tổ chức thiết chế kiểm soát quyền lực độc lập, bảo vệ người tố cáo và tôn trọng quyền của báo chí điều tra.
Vì vậy, câu hỏi cốt lõi không chỉ là “cán bộ nhà nước lương có đủ sống hay không?”, mà là “ai sẽ giám sát bộ máy nhà nước toàn trị như ở Việt nam” .
Đây chính là lý do vì sao, trong nhiệm kỳ Đại hội khóa 13 theo ông Tô Lâm đã có 174 cán bộ diện Trung ương quản lý bị xử lý, 66 người bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Công luận đặt câu hỏi: liệu chiến dịch chống tham nhũng để làm trong sạch bộ máy của Đảng và Nhà nước, có đủ khả năng xử lý được vấn nạn tham nhũng, hay đã tạo ra một nghịch lý “dao sắc không gọt được chuôi”?
Những vấn đề về “nhóm lợi ích” càng trở nên nhạy cảm hơn bao giờ hết, khi Tổng Bí thư Tô Lâm đã cảnh báo sự cấu kết giữa quan chức, doanh nhân và các nhóm tội phạm, đồng thời đã coi đó là nguồn cơn của việc lũng đoạn quyền lực ở Trung ương.
Khi hệ thống quyền lực với các rủi ro xung đột lợi ích, và “vừa đá bóng vừa thổi còi” trong lúc thiếu các đối trọng về việc kiểm soát và điều chỉnh về mặt thể chế.
Việc trong những ngày gần đây hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội, ở quê hương của Tổng Bí thư đã cho thấy: chỉ riêng tỉnh Hưng Yên được cho là đã có 03 Ủy viên Bộ Chính trị, 03 Bộ trưởng, 08 Giám đốc Công an các tỉnh, 04 Chủ tịch tỉnh, 02 Bí thư tỉnh ủy và “nhiều vị trí cấp cao khác”.
Hình ảnh này xuất hiện đúng thời điểm Tổng Bí thư phát đi thông điệp cứng rắn: “không ai được phép vượt quá lằn ranh đỏ” đã khiến công luận cho rằng ông Tô Lâm đang diễn trò cho thiên hạ chửi.
Nếu người đứng đầu của Đảng CSVN thực sự “bất vị thân”, thì liệu các mối quan hệ thân hữu, “đồng hương, đồng khói” – địa phương chủ nghĩa…, như kể trên có được phép tồn tại để vượt qua lằn ranh đỏ?
Cũng như, nếu chống tham nhũng là không có ngoại lệ, thì các trường hợp như tỷ phú Trịnh Văn Quyết; Trần Quí Thanh (Tân Hiệp Phát) ; Phan Văn Anh Vũ (Vũ Nhôm) v.v…, có được trả tự do quá sớm hay không? Phải chăng, với lý do “dao sắc không gọt được chuôi”!?
Ở góc độ chính trị, theo giới phân tích thông điệp cứng rắn của Tổng Bí thư đang diễn ra trong bối cảnh chuẩn bị Đại hội 14, khi câu chuyện nhân sự và cân bằng quyền lực trở nên đặc biệt nhạy cảm.
Chống tham nhũng vì thế không chỉ là mục tiêu, mà còn là phép thử uy tín và năng lực của Tổng Bí thư. Với thông điệp không vùng cấm, hay không được phép vượt qua làn ranh đỏ sẽ càng làm dày thêm hoài nghi của công chúng.
Khi lằn ranh đỏ được vạch ra, điều quan trọng nhất là nó phải nằm trong khuôn khổ pháp luậy của nhà nước và được điều chỉnh bởi các cơ chế điểu chỉnh độc lập, chứ không chỉ bởi ý chí của người đứng đầu.
Nếu không, nghịch lý “dao sắc không gọt được chuôi” sẽ tiếp tục là hiện tượng “nước đổ đầu Vịt lên nỗ lực chống tham nhũng, bất chấp những tuyên bố mạnh mẽ nhất của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Trà My – Thoibao.de
