Lê Đình Lượng, sinh ngày 10/12/1965, không phải là một chính trị gia, không phải thủ lĩnh phong trào, cũng không phải người muốn lật đổ ai. Ông chỉ là một người dân bình thường – nhưng dám làm điều mà rất nhiều người sợ: nói lên sự thật.
Ông lên tiếng cho ngư dân sau thảm họa Formosa 2016, khi biển miền Trung bị đầu độc nhưng tiếng khóc của người dân bị vùi trong những bản báo cáo dối trá. Ông đứng về phía những người bị tước đất, bị cưỡng chế, bị đè bẹp bởi cỗ máy hành chính. Ông đến với các tù nhân lương tâm như một người anh em – mang cho họ sự an ủi mà xã hội này cố tình cướp đi.
Và rồi tháng 7/2017, ông bị bắt.
Cáo buộc: “lật đổ chính quyền nhân dân” – một điều khoản đủ mơ hồ để bỏ tù bất cứ ai không biết cúi đầu.
Phiên tòa ngày 16/8/2018 diễn ra chỉ vài giờ, nhưng lại kết thúc bằng bản án như tạt nước lạnh vào lương tri: 20 năm tù, 5 năm quản chế.
Một người dân đòi hỏi bồi thường đúng luật cho nạn nhân Formosa bị kết án nặng hơn nhiều kẻ biển thủ đất rừng, phá ngân sách, hay quan chức nhận hối lộ cả triệu đô.
Các tổ chức quốc tế từ Human Rights Watch đến Media Defence đều lên tiếng: đây là trừng phạt chính trị, là bản án dành cho sự thẳng thắn – thứ mà chính quyền xem như hiểm họa.
Nhưng bi kịch chưa dừng ở nhà tù.
Tại trại giam Nam Hà, ông đối mặt với thoái hóa cột sống, đau dạ dày, suy kiệt sức khỏe — nhưng bị từ chối điều trị y tế, vi phạm trắng trợn chuẩn mực tối thiểu của nhân quyền. Tháng 5/2025, ông buộc phải tuyệt thực để phản đối sự đối xử vô nhân đạo. Ở một đất nước tự nhận “vì con người”, thì quyền được chữa bệnh của một tù nhân vẫn phải đổi bằng sự tự hành xác.
Nhưng những gì chế độ muốn dập tắt lại chính là thứ đang lan tỏa:
Họ sợ tiếng nói của ông, nên họ giam giữ ông.
Nhưng họ không thể giam giữ được cái lý của ông.
Ở tuổi 60, đáng lẽ ông đang ở bên con cháu, đang sống cuộc đời bình yên như bao người khác. Nhưng thay vào đó, ông bị nhốt sau song sắt — không phải vì ông làm điều sai, mà vì ông dám làm điều đúng.
Nhân Ngày Quốc tế Nhân quyền, chúng ta được nhắc rằng quyền tự do ngôn luận không phải món quà mà nhà nước ban phát; nó là quyền bẩm sinh. Và mỗi tiếng nói như Lê Đình Lượng là lời nhắc rằng quyền đó ở Việt Nam vẫn đang bị chà đạp.
Những người như ông không phải cái gai của xã hội — họ là lương tri của xã hội. Và lương tri thì dù bị giam cũng không thể bị tiêu diệt.
Tự do cho Lê Đình Lượng.
Tự do cho tất cả tù nhân lương tâm.
Và tự do cho tiếng nói của chính người dân Việt Nam.
Nguồn: fb Ánh Tiên Phạm
